Cho bé bú sữa mẹ đúng cách là một việc rất quan trọng, vì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng cho bé quý giá nhất và rất cần thiết để bé được phát triển khỏe mạnh.
“Có cần bổ sung thêm các chất dinh dưỡng cho bé khi đang bú sữa mẹ không?” Đây là câu hỏi mà khá nhiều ông bố, bà mẹ đặc biệt những người lần đầu làm bố, làm mẹ rất quan tâm. Và câu trả lời là “có đấy”, tham khảo bài viết để biết rõ hơn cách bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú sữa mẹ nhé!
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú sữa mẹ: Bổ sung vitamin
Sữa mẹ có chứa nhiều vitamin tự nhiên cân bằng, đặc biệt là vitamin C, E và B. Nếu cả hai mẹ con đều khỏe mạnh và mẹ ăn uống lành mạnh thì không cần phải bổ sung thêm vitamin cho bé.
Mặc dù những trẻ sơ sinh bú sữa mẹ cần được bổ sung thêm vitamin D, loại vitamin này do da tổng hợp tự nhiên dưới ánh Mặt trời. Tuy nhiên, các bác sĩ đều khuyến cáo mẹ nên cho trẻ tránh xa ánh nắng Mặt trời trực tiếp và bôi kem chống nắng mỗi khi ra ngoài ánh Mặt trời để tránh nguy cơ tác động về lâu dài của ánh nắng có thể dẫn tới bị bệnh ung thư da.
Nhưng kem chống nắng lại khiến da không sản xuất ra vitamin D. Vì thế, mẹ nên bổ sung thêm giọt vitamin D cho trẻ. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chỉ nên nhận tối thiểu 400IU vitamin D/ ngày ngay từ lúc mới chào đời. Sữa công thức đã có đủ vitamin D cho trẻ, do đó nếu trẻ uống ít nhất khoảng 950ml sữa công thức mỗi ngày thì không cần bổ sung thêm vitamin D.
Ngoài ra, khi trẻ được 1 tuổi và uống sữa có vitamin D thì không cần bổ sung thêm các loại vitamin khác kèm theo vitamin D. Nhưng nếu trẻ sinh non hoặc gặp những vấn đề về sức khỏe khác thì mẹ cần bổ sung thêm chất dinh dưỡng cho bé như vitamin và khoáng chất.
Một chế độ dinh dưỡng cân bằng sẽ cung cấp đầy đủ tất cả các loại vitamin cần thiết cho cả mẹ và bé. Mẹ tiếp tục bổ sung thêm vitamin hàng ngày để đảm bảo là dinh dưỡng được cân bằng hợp lý.
Trường hợp mẹ đang ăn chay khá nghiêm ngặt thì nhớ bổ sung thêm vitamin B-complex, vì một số loại vitamin B chỉ có trong thịt, gia cầm hoặc cá thôi. Nếu bé đang bú sữa công thức cho trẻ sơ sinh, bé đã nhận đủ vitamin vì loại sữa này có bổ sung thêm vitamin cho bé.
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú sữa mẹ: Bổ sung sắt
Phần lớn trẻ được sinh ra đã có đủ lượng sắt dự trữ để bảo vệ trẻ khỏi bị bệnh thiếu máu. Trẻ bú sữa mẹ thì không cần bổ sung thêm sắt vì bé đã được cung cấp đủ sắt. Khi trẻ được 4-6 tháng tuổi, mẹ có thể bổ sung dinh dưỡng bằng việc thêm thức ăn dặm có bổ sung sắt như ngũ cốc, thịt, rau xanh nhằm bảo đảm cung cấp sắt đầy đủ cho sự tăng trưởng của trẻ.
Nếu mẹ cho bé bú bình thì nên bổ sung lượng sữa công thức chứa thêm sắt (chứa khoảng 4 -12 mg sắt) từ lúc sinh ra cho tới năm 1 tuổi. Lượng sắt cho bé sinh non ít hơn vì thế để bé sinh non được phát triển khỏe mạnh, mẹ cần đảm bảo dinh dưỡng cho bé bằng cách bổ sung thêm sắt dù bé đã nhận được từ sữa mẹ hoặc sữa công thức.
Các thực phẩm giàu chất sắt để bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú mẹ
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú sữa mẹ: Lợi khuẩn probiotic trong sữa công thức
Một số sữa công thức có đầy đủ những loại lợi khuẩn vốn là các loại vi khuẩn sống lành mạnh. Đó là những loại vi khuẩn “tốt” hoặc “thân thiện” hiện diện với mức độ cao trong hệ thống tiêu hóa của trẻ bú sữa mẹ.
Đối với trẻ bú sữa công thức, có những loại lợi khuẩn trong sữa công thức nhằm thúc đẩy sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột non của trẻ và bù đắp sự tăng trưởng của những cơ quan “không thân thiện” có thể gây ra nhiễm trùng và viêm cho trẻ.
Những loại lợi khuẩn phổ biến nhất là Bifidobacterium và Lactobacillus. Một số nghiên cứu cho thấy các loại lợi khuẩn này có thể ngăn ngừa hoặc xử lý sự rối loạn chẳng hạn như nhiễm trùng tiêu chảy và chàm ở trẻ.
Ngoài ra, những loại lợi khuẩn có thể giảm nguy cơ trẻ bị dị ứng liên quan tới thực phẩm và hen suyễn, ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu hoặc cải thiện những triệu chứng đau bụng quấy khóc Colic ở trẻ.
Khi trẻ ngừng bú sữa công thức có lợi khuẩn thì vi khuẩn trong ruột non sẽ quay trở lại ở mức độ ban đầu.
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú sữa mẹ: Nước và nước trái cây
Cho tới khi bắt đầu ăn dặm, cơ thể trẻ sẽ lấy nước từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Trong sáu tháng đầu tiên, mẹ không cần bổ sung thêm chất dinh dưỡng cho bé từ nước hoặc nước trái cây đâu.
Sau khi trẻ được 6 tháng tuổi, mẹ có thể cho trẻ uống nước giữa bữa ăn nhưng đừng bắt ép trẻ hoặc lo lắng nếu trẻ không muốn uống. Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ thường không cần thêm nước nếu trẻ đã bú đủ sữa mẹ.
Đối với trẻ đang ăn thức ăn rắn thì nhu cầu về chất lỏng của trẻ sẽ tăng lên. Nên cho trẻ sơ sinh tập thói quen với nước lọc vì đây là một thói quen tốt cho sức khỏe. Nước trái cây không được khuyến khích vì từ đó trẻ sẽ chỉ muốn uống nước có vị ngọt và dễ bị thừa cân hoặc béo phì.
Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ bú mẹ – Nước và nước trái cây
Trường hợp mẹ cho trẻ sơ sinh uống nước trái cây, cần đảm bảo lượng nước trái cây trẻ uống hàng ngày không vượt quá 120-180ml. Nước trái cây phổ biến nhất là nước táo, nước nho và nước lê. Nước trái cây có thể cung cấp thêm nước cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Nếu uống quá nhiều nước trái cây, thi thoảng trẻ không tiêu hóa được có thể dẫn tới tình trạng bị đầy hơi hoặc tiêu chảy. Một số loại nước trái cây, chẳng hạn như nước ép nho trắng, có thể tiêu hóa dễ dàng hơn các loại nước trái cây khác vì chúng chứa cacbon hydrat cân bằng và thiếu sorbitol (nhuận tràng), có thể góp phần gây ra tiêu chảy và chứng ruột rút ở trẻ.
- Shelov, SP & Altmann TR, (eds) 2009, Caring for your baby and young child Birth to Age 5, 5th edn, Bantam books, USA.Trang 117-120.
- Iron needs of babies and children. Tham khảo tại: <https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2528681/>. [Ngày 10 tháng 9 năm 2015]