Một trong những phương pháp dạy con được dùng để điều chỉnh những hành vi của trẻ quậy phá, gây rối là liệu pháp tương tác giữa trẻ em và cha mẹ (PCIT). Cách dạy con thông minh này còn khá mới mẻ ở Việt Nam và chưa được nhiều bố mẹ biết tới.
Phương pháp dạy con bằng liệu pháp PCIT nhằm mục đích cải thiện mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, cũng như thay đổi cách thức tương tác giữa 2 bên, từ đó củng cố những hành động, lời nói tốt đẹp ở trẻ. Liệu pháp này dựa trên 2 tương tác chính: tương tác chú trọng vào trẻ (CDI) và tương tác chú trọng vào cha mẹ (PDI).
Trong những tương tác chú trọng vào trẻ, cha mẹ ngồi chơi cùng con và để con dẫn dắt mọi hoạt động, và tập cách củng cố những hành vi tốt của trẻ bằng cách:
– Khen trẻ mỗi khi trẻ có hành động ngoan:
- Mẹ thích cách con chơi với đồ chơi thật là nhẹ nhàng.
- Con giỏi, biết cất đồ chơi đi sau khi chơi.
– Lặp lại theo trẻ mỗi khi trẻ nói lời nói dễ nghe
- “Con vẽ cái cây nè mẹ!” – “Ừ, con vẽ được cái cây kìa”.
- “Con thích chơi với cái xe này” – “Um, cái xe này hay quá”.
– Bắt chước trẻ mỗi khi trẻ chơi tốt (nhẹ nhàng, không làm hỏng đồ chơi)
- Trẻ vẽ 1 vòng tròn lên bảng, bố cũng vẽ theo giống vậy
– Miêu tả cho trẻ cách chơi nhẹ nhàng
- “Con xây cái nhà giống như vầy, rồi để công chúa vào trong nhà.”
– Tỏ ra hào hứng khi tham gia chơi với con
Trong những tương tác chú trọng về cha mẹ, cha mẹ sẽ học cách dạy con, cách yêu cầu con sao cho hiệu quả, với những nguyên tắc sau:
– Yêu cầu con một cách trực tiếp thay vì gián tiếp.
- “Đưa cho mẹ hòn bi đó nào” thay vì “Con đưa mẹ hòn bi đó được không?”
– Dùng câu khẳng định thay vì phủ định.
- “Con ngồi xuống đây với ba.” thay vì “Con không được chạy lung tung nữa”.
– Ra từng yêu cầu một.
- “Con đóng cửa lại. Rồi, con mở hộp ra.” thay vì “Con đóng cửa, mở hộp rồi đưa mẹ xem”.
– Yêu cầu phải cụ thể, không mơ hồ.
- “Con nói nhỏ thôi.” thay vì “Con phải ngoan, bà đang ngủ.”
– Yêu cầu phải phù hợp với tuổi của con.
– Phải tôn trọng và lịch sự với con.
- “Con đưa cho ba quyển sách đó nào.” thay vì “Đưa ba cuốn sách đó coi!”
– Giải thích lý do trước khi yêu cầu hoặc sau khi con đã làm theo.
- “Con sẽ bị cảm nếu không đội nón. Nên bây giờ con đội nón lên.”
– Chỉ yêu cầu khi cần thiết.
Mặc dù hiện nay ở Việt Nam vẫn chưa có chuyên gia về phương pháp dạy con bằng liệu pháp này, cha mẹ vẫn có thể học được ít nhiều qua những nguyên tắc của liệu pháp này để áp dụng cải thiện hành vi của con mình.