Rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp là một dạng rối loạn giấc ngủ. Nguyên nhân của rối loạn này có liên quan đến bệnh béo phì, nồng độ oxi trong động mạch thấp, bệnh lý về tim mạch hoặc bệnh lý thần kinh.
Rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp được đặc trưng bởi sự gián đoạn giấc ngủ, gây nên do nhịp thở bất thường diễn ra trong suốt quá trình ngủ. Những người mắc rối loạn này thường than phiền nhiều nhất về cơn buồn ngủ quá mức vào ban ngày – gây ra bởi những gián đoạn thường xuyên diễn ra vào ban đêm – hoặc về giấc ngủ ban đêm; họ ít phàn nàn về chứng mất ngủ hoặc không thể ngủ được.
Rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp là một dạng rối loạn giấc ngủ có trong Sổ tay hướng dẫn Chẩn đoán và Thống kê các rối loạn tâm thần của Hoa Kỳ ấn bản năm 2000 (DSM – IV – TR), sổ tay mà các chuyên gia sức khỏe tâm thần dùng để chẩn đoán các rối loạn tâm thần.
DSM – IV – TR liệt kê ra 3 loại của rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp:
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ do bị tắc nghẽn đường thở (obstructive sleep apnea syndrome)
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ do não bộ (central sleep apnea syndrome)
- Hội chứng giảm thông khí phế nang trung ương (central alveolar hypoventilation syndrome).
Rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp
Triệu chứng của rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp
Cha mẹ nên đặc biệt chú ý nếu trẻ có các triệu chứng sau:
- Trẻ có tư thế ngủ bất thường như đầu tựa lên rất nhiều gối
- Có các cơn thở hổn hển hoặc nghẹt thở khi đang ngủ
- Trẻ thở bằng miệng, ngáy to
- Các cơn buồn ngủ ban ngày gia tăng
- Thường than phiền bị nhức đầu buổi sáng
- Biểu hiện những thay đổi đáng kể về hành vi
- Phát triển chậm bất thường
- Đái dầm
- Giảm tập trung chú ý
Nguyên nhân
Nguyên nhân của rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp có thể do:
- Béo phì: Nhiều người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn là do bị béo phì. Các triệu chứng thường phát triển nặng hơn khi cân nặng của người đó tăng lên. Còn những người mắc hội chứng này nhưng không bị béo phì thì thường có những giai đoạn hô hấp bị thu hẹp do sưng amidan, các tuyến adenoid lớn bất thường, hoặc các cấu trúc ở miệng và cổ họng bất thường khác.
- Bệnh lý về tim mạch hoặc thần kinh: Hội chứng ngưng thở khi ngủ do não bộ thường đi kèm các bệnh lý về tim mạch hoặc thần kinh làm ảnh hưởng đến luồng khí thở. Đây là một dạng rối loạn xảy ra thường xuyên nhất ở những bệnh nhân lớn tuổi.
- Nồng độ oxi trong động mạch thấp: Những bệnh nhân được chẩn đoán hội chứng giảm thông khí phế nang trung ương thường trải qua tình trạng suy hô hấp có liên quan đến nồng độ oxi trong động mạch thấp bất thường.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp thường đòi hỏi phải có một quá trình khám sức khỏe toàn diện cho bệnh nhân. Bệnh nhân có thể được giới thiệu đến một chuyên gia về tai – mũi – họng để đánh giá chi tiết đường hô hấp trên. Quá trình khám sức khỏe toàn diện được tiến hành với sự quan sát của bệnh nhân trong phòng thí nghiệm hay nghiên cứu lâm sàng về giấc ngủ. Các mô hình hô hấp, bao gồm những giai đoạn ngáy và ngưng thở, sẽ được đánh giá. Ngoài ra, nhịp tim, cử động mắt, sóng não, hoạt động cơ bắp, hơi thở, những biến đổi về nồng độ oxi trong máu và tư thế của cơ thể cũng sẽ được kiểm tra.
Xem thêm: Điều trị và phòng ngừa rối loạn giấc ngủ liên quan đến hô hấp