Trẻ em thường rất tò mò và hiếu động nên việc bị thương trong khi chơi là điều không thể tránh khỏi. Cùng tìm hiểu cách xử lý khi trẻ bị trầy xước hoặc rách da ở bài viết này để có thể sơ cứu vết thương đúng cách cho bé mẹ nhé!
Hầu hết các vết thương hay gặp ở bé là các vết xước hoặc các vết trầy, nghĩa là chúng chỉ ảnh hưởng tới lớp da bên ngoài. Nếu vùng da bị tróc rộng sẽ có cảm giác như máu chảy ra rất nhiều, tuy nhiên, mẹ cũng đừng quá lo lắng vì bé chỉ trầy xước ngoài da thôi nên trên thực tế lượng máu chảy ra không hề nhiều đâu. Mẹ hãy bình tĩnh xử lý khi trẻ bị trầy xước theo những hướng dẫn dưới đây nhé!
Xử lý thế nào khi trẻ bị trầy xước?
Mẹ đã biết cách sơ cứu khi trẻ bị trầy xước? Thế này nhé: trước tiên, mẹ hãy rửa vùng da bị tổn thương của bé với nước để rửa trôi những cặn bẩn. Sau đó rửa lại nhẹ nhàng với nước ấm và xà phòng. Nếu vết xước lớn hoặc rỉ máu mẹ có thể bôi thuốc mỡ kháng sinh cho bé (như Bacitracin, Neosporin, Polysporin) sau đó băng lại bằng gạc vô trùng để ngăn chặn nhiễm trùng.
Trong quá trình xử lý khi trẻ bị trầy xước, nếu dùng gạc băng vết thương cho bé mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Ở các vùng như ngón tay hoặc ngón chân không nên băng quá chặt vì sẽ ảnh hưởng đến sự lưu thông máu.
- Nên kiểm tra vết thương hàng ngày trong khi thay băng, hoặc bất cứ khi nào miếng băng bị dính bẩn hay ẩm ướt.
- Nếu miếng băng gạc dính quá chặt, khó gỡ, hãy ngâm vào nước ấm rồi gỡ sau.
- Hầu hết các vết thương cần được băng bó hai đến ba ngày, nhưng bé có thể không chịu băng lại, lúc này mẹ có thể nới lỏng băng keo một chút miễn là giữ cho băng được giữ khô và sạch. Mẹ cũng nên kiểm tra vết thương hằng ngày cho bé.
Hãy mang bé đến gặp bác sĩ nếu mẹ không thể làm sạch vết thương cho bé, bé bị sốt hoặc vết thương có mủ, vùng xung quanh vết thương tấy đỏ và đau. Vì những dấu hiệu trên có thể do vết thương đã bị nhiễm trùng. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể gây mê tại chỗ giúp bé bớt đau trong khi làm sạch bụi và các cặn bẩn mà bạn không thể rửa sạch. Nếu phát hiện vết thương bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể cho bé thuốc kháng sinh dạng uống, dạng kem, hay thuốc mỡ.
Ngoài ra, mẹ cũng cần lưu ý là không nên bôi muối và các thuốc khử trùng khác lên vết thương của bé vì chúng vừa ít tác dụng bảo vệ, vừa có thể làm bé thêm đau và khó chịu. Việc để cho vết thương tự lành, được cho là cách chữa tự nhiên tốt nhất. Tuy nhiên, nếu làm theo cách này vết thương của bé sẽ lâu lành hơn và có thể để lại sẹo. Vì vậy cách tốt nhất là mẹ nên bôi thuốc mỡ kháng sinh cho bé.
Với những vết cắt, vết rách, vết rỉ máu, mẹ phải làm gì?
Những vết thương như vết cắt, vết rách, vết rỉ máu thường nghiêm trọng hơn các vết xước rất nhiều vì chúng xuyên qua da và ảnh hưởng đến các lớp mô bên dưới, làm cho bé bị chảy máu hoặc ảnh hưởng tới dây thần kinh và dây chằng.
Để hạn chế sự mất máu nhiều và một số vấn đề khác (như để lại sẹo) mẹ có thể áp dụng một số chỉ dẫn dưới đây.
Hãy thật bình tĩnh
Khi nhìn thấy máu hầu hết ai cũng sợ nhưng những lúc này, mẹ cần phải thật sự bình tĩnh để trấn an và giúp bé đỡ sợ hơn.
Cầm máu cho trẻ
Trong hầu hết các trường hợp, mẹ có thể cầm máu cho bé bằng cách sử dụng một miếng gạc hay khăn sạch đè lên vùng bị thương khoảng năm hay mười phút. Lỗi thường gặp nhất của các mẹ là thôi đè miếng gạc quá sớm để quan sát vết thương. Làm như vậy có thể khiến vết thương chảy máu nhiều hơn hoặc làm tụ cục máu đông khiến cho việc cầm máu bằng cách này không còn hiệu quả.
Nếu sau 5 phút giữ chặt miếng gạc mà máu vẫn tiếp tục chảy, mẹ hãy tiếp tục giữ chặt và mang bé đến gặp bác sĩ. Không sử dụng băng garô hoặc buộc chặt cánh tay hoặc chân, trừ khi mẹ đã được học cách làm đó vì điều này có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng nếu để thời gian băng garo quá dài.
Làm sạch và băng vết thương
Đối với các vết thương ngắn, nhỏ, không ảnh hưởng đến cảm giác và cử động của bé hoặc các vết thương có thể tự liền mép hay có thể liền mép bằng cách sử dụng băng cá nhân hình bướm (A butterfly bandage), mẹ có thể tự làm sạch và băng vết thương cho bé tại nhà.
Tiếp theo hãy rửa vết thương bằng nước sạch (không nên dùng muối và rượu để rửa vết thương vì có thể làm bé cảm thấy khó chịu). Sau đó, bôi một lớp thuốc mỡ kháng sinh và phủ lên bằng một miếng băng vô trùng.
Nếu vùng bị thương tấy đỏ, sưng, mưng mủ hoặc nếu vẫn bị chảy máu, mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
Khi nào nên đưa bé đến bác sĩ
Hãy đưa bé đến gặp bác sĩ trong trường hợp có các vấn đề khác như bụi bẩn, mảnh thủy tinh kẹt trong vết thương hoặc trong trường hợp các vết rách khá sâu hoặc dài hơn ½ inch (1,27 cm). Mặc dù vết thương nhìn không nghiêm trọng nhưng vết cắt sâu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ bắp, dây thần kinh và gân. Vết rách dài và những vết rách trên mặt, ngực, lưng, rất dễ biến dạng thành sẹo. Trong những tình huống này, nếu vết thương được xử trí đúng cách sẽ ít có nguy cơ để lại sẹo.
Nếu bé đã chủng ngừa thì không cần phải chích ngừa uốn ván nữa. Tuy nhiên, nếu bé chưa đến ngày tiêm mũi nhắc lại hoặc đã đến thời điểm cần tiêm, bác sĩ nhi khoa có thể yêu cầu tiêm 1 mũi.
Phòng ngừa rủi ro
Nếu bé là một đứa trẻ tò mò và hiếu động thì rất khó để phòng tránh việc bé bị trầy xước hoặc rách da. Tuy nhiên, mẹ có thể hạn chế các vết thương và làm giảm mức độ nghiêm trọng của chúng bằng những cách sau:
- Giữ những vật dễ gây chấn thương như dao sắc, kéo, thủy tinh dễ vỡ xa khỏi tầm tay của bé.
- Khi bé đủ lớn để tự sử dụng dao và kéo, dạy cho bé biết cách sử dụng đúng cách và an toàn.
- Thường xuyên kiểm tra độ an toàn của nhà ở, nhà để xe và sân,…
- Khi con đã lớn hơn và có thể gặp các vật gây nguy hiểm, nếu tìm thấy, mẹ hãy giữ những vật này an toàn khỏi tầm tay của bé.
Ngoài ra mẹ cũng nên chuẩn bị một bộ sơ cứu trong nhà và cả trên xe nữa để kịp thời xử lý khi trẻ bị trầy xước hoặc rách da. Mỗi bộ sơ cấp cứu nên chứa:
- Acetaminophen hoặc thuốc kháng viêm không steroid (như ibuprofen).
- Thuốc mỡ kháng sinh chống nhiễm trùng(như Bacitracin, Neosporin, Polysporin)
- Băng dính vô trùng (kích cỡ khác nhau).
- Miếng gạc.
- Băng dính (không gây dị ứng).
- Kéo.
- Nhíp.
- Xà phòng hoặc các chất sát trùng khác.
- Dầu bôi trơn hoặc chất bôi trơn khác.
- Khăn giấy ướt.
- Nhiệt kế.
Cũng có lúc, dù chỉ bị những vết thương nhỏ nhưng bé có thể phản ứng một cách thái quá. Vì vậy, bên cạnh việc lau rửa vết thương và băng bó, mẹ cũng nên trấn an bé. Đôi khi chỉ những việc làm đơn giản như nhẹ nhàng hôn lên vết sưng hoặc vết bầm nhỏ cũng có thể làm bé cảm thấy dễ chịu hơn.
- Cut, Scrapes (Abrasions), and Puncture wounds. Đọc thêm tại: <http://www.medicinenet.com/cuts_scrapes_and_puncture_wounds/article.htm>. [Ngày 28 tháng 04 năm 2015].
- Cuts and Scrapes .Shelov, SP & Altmannn TR, (eds) 2009, Caring for your baby and young child Birth to Age 5, 5th edn, Bantam books, USA